این نوع از دستگاه های اطفاء حریق، در زمره خاموش کننده‌های صنعتی با کیفیت محسوب می‌شوند. آن‌ها چند منظوره بوده و به طور ایده آلی برای مقابله با خطرات ناشی از آتش سوزی مایعات قابل اشتعال و هم چنین خطرات آتش سوزی های دستگاه ها و تجهیزات الکتریکی مستقر در محیط های داخلی بسیار مناسب هستند.

ویژگی های گاز دی اکسید کربن (CO2)

دی اکسید کربن (CO2) گازی است که انسان هر روز با آن در ارتباط است. به عنوان مثال، شما آن را از ریه های خود بازدم می‌کنید یا در زمان رانندگی یک وسیله نقلیه از موتور اگزوز آن خارج می‌شود. این گاز به گیاهان کمک می‌کند تا فرآیند فتوسنتز را برای تولید غذا انجام دهند. همچنین سنگین تر از هوا است و می‌تواند نوع خاصی از آتش را خاموش کند.

از زمان های دور این گاز بعنوان یک گاز محبوس کننده یا خفه کننده آتش در دستگاه‌های آتش نشانی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. گاز CO2 دارای این ویژگی‌ها می‌باشد: گازی است غیرقابل اشتعال، بی بو، واکنش ناپذیر، غیر سمی، غیر هادی برای عبور جریان الکتریسیته که وزن آن یک و نیم برابر هوا می‌باشد و به همین خاطر در موقع خاموش کردن آتش، سطح آتش را دربر می‌گیرد و جایگزین اکسیژن موجود در هوا می‌شود و به این شکل موجب خفه شدن آتش می‌شود.

در کپسول های حاوی گاز CO2، عامل اصلی خاموش کننده، گاز دی اکسید کربن است که یک گاز کارآمد و شفاف است که در هنگام استفاده از خود هیچ جزء باقیمانده‌ای برجای نمی‌گذارد تا مجبور به پاکسازی آن شویم. این مدل کپسول‌ها بیشتر برای آتش سوزی های کلاس B و C بسیار مناسب هستند.

خاموش کننده های دی اکسید کربن (CO2) چگونه کار می‌کنند؟

خاموش کننده های آتش دی اکسید کربن (CO2) حاوی ماده دی اکسید کربن به شکل مایع و تحت فشار هستند که به محض فعال سازی و استفاده از آن ها، این مایع در هوا منتشر شده و اکسیژن را که سبب گسترش و شیوع آتش سوزی می‌شود در خود محبوس می‌کند و در نتیجه توانایی سرایت و گسترش آتش سوزی را از بین می‌برند. بنابراین این روش، یک راه موثر برای جلوگیری از بروز و سرایت آتش سوزی به دلیل کمبود اکسیژن و دمای یخ گاز  CO2 در هنگام خارج شدن از محفظه خاموش کننده است.

ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که هر نوع کپسول اطفاء حریقی که از این نوع خریداری می‌کنید دارای یک دهانه خروجی مناسب بشکل قیف و یا شیپور است زیرا گاز CO2  هنگامی که از یک خاموش کننده آزاد می‌شود، دارای سرعت بسیار زیادی بوده و هم چنین بسیار سرد است در حالی که وجود این قطعه، از سرعت بسیار زیاد گاز به هنگام خروج ممانعت کرده و به آن اجازه انبساط می‌دهد و از ایجاد صدای زیاد نیز جلوگیری می‌کند.

نداشتن این قطعه در زمان خروج گاز ممکن است باعث وارد آمدن آسیب‌های جدی به استفاده کنندگان از کپسول شود. همچنین ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که اگر چه این گاز سمی نیست ولی چنانچه به مقدار زیاد در محوطه ای بسته استفاده شود، میزان اکسیژن هوا را کاهش داده و هر شخصی که در آن مکان قرار داشته باشد را دچار کمبود اکسیژن می‌کند و حتی این احتمال وجود دارد که وی دچار خطر خفگی شود.

در چه مکان‌هایی کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن بیشترین کاربرد را دارد؟

این نوع کپسول ها برای تجهیزات و دستگاه های الکتریکی کاملا بدون خطر هستند و بنابراین برای کارگاه ها، ادرات و یا هر مکانی که دارای تجهیزات الکتریکی باشد، مناسب است. همچنین آن ها معمولاً بطور مداوم در آزمایشگاه ها، تعمیرگاه ها، آشپزخانه ها و انبارهای ذخیره سازی مایعات و سیالات استفاده می‌شوند. آنها از گاز غیر قابل اشتعال CO2 تحت فشار بسیار زیاد، پر می‌شوند. فشار داخل این نوع سیلندرها آنقدر زیاد است که در زمان استفاده از آنها، ممکن است مقادیری از قطعات یخ خشک نیز از خروجی دهانه به سمت بیرون پرت شود.

چگونه می‌توان یک کپسول اطفاء حریق CO2 را شناسایی کرد؟

یک کپسول اطفاء حریق CO2  هنگام تولید باید دارای یک بدنه قرمز و باند یا نوار سیاه رنگ باشد که در حدود ۵ تا ۱۰ درصد مساحت این دستگاه را پوشانده باشد. در مواقع ضروری خاموش کننده های  CO2 (دی اکسید کربن) به راحتی توسط برچسب سیاه خود شناسائی می‌شوند که روی آن یک نوشته تحت عنوان «دی اکسید کربن» یا Carbon Dioxide یا به اختصار  CO2 به رنگ سفید نوشته شده است، همان گونه که در شکل روبرو نیز مشاهده می‌شود.

در قدیم این نوع از کپسول ها یک بدنه سیاه رنگ یکپارچه و کامل داشتند. همچنین شما می‌توانید یک کپسول CO2  را از طریق دهانه ایستاده اش و نداشتن میله مقیاس فشار شناسائی کنید. این نوع کپسول ها در بازه های زمانی هر شش ماه یک بار تحت آزمایشات دقیق هیدرواستاتیک قرار می‌گیرند. هم چنین لازم است در هر مرتبه بازدید دوره‌ای، کپسول را وزن کرده تا در صورتی که از وزن گاز داخل سیلندر بیشتر از ۱۰٪ کم شده باشد، مجدداً آن را شارژ نمود.

مشخصات فنی و مواد سازنده کپسول های اطفاء حریق CO2

مخزن خاموش کننده حاوی گاز CO2  است که با فشاری تقریباً بین ۶۰–۵۵ اتمسفر به حالت مایع تبدیل شده و در سیلندر قرار می‌گیرد. در این نوع مخازن کمی فضای خالی به منظور افزایش حجم گاز و انبساط آن وجود دارد. به همین دلیل بدنه خاموش کننده تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد لذا آن را بشکلی یکپارچه می‌سازند. چنانچه جنس آن از نوع فلز فولاد باشد وزنش بالا می‌رود اما در صورتی که جنس آن از فلز آلومینیوم باشد وزن آن تا حدودی کمتر می‌شود.

انواع دستی و غیراتوماتیک این نوع خاموش کننده ها با ظرفیت‌ ۱ الی ۶ کیلوگرم تهیه می‌شوند اما در صورت نیاز به ظرفیت‌های بالاتر، آنها را بصورت متحرک حاوی چرخ یا دستگاه‌های ثابت اتوماتیک طراحی نموده و مورد استفاده قرار می‌دهند. مقدار تخلیه این نوع کپسول ها ۹۵٪ است و مقدار حداکثر پرتاب آن ۲ متر می‌باشد. مدت زمان تخلیه این خاموش کننده نیز حداکثر ۲۰ ثانیه است.

روش کار با کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن

جهت کار با این نوع خاموش کننده، ابتدا باید دسته را محکم گرفته و پین فعال کننده را از مکان آن خارج کرد. سپس اهرم را فشار دهید و گاز را بر روی موضع آتش گرفته و بریزید. بسیار مهم است که هیچ یک از اعضای بدن با دهانه یا شیپور تخلیه کننده هیچ ارتباطی نداشته باشد زیرا احتمال دارد این قسمت به دلیل سرمای بسیار زیاد، باعث سوختگی در محل تماس گردد.